Harp ve sulh

İstanbul'daki Fransiz Anadolu Araştirmalari Enstitüsü ile merkezi Lizbon'da bulunan Calouste Gulbenkian Vakfi'nm ortaklaşa yayinladiklari, Fransa'daki "Türkiye Mevsimi" çerçevesinde (2009) Paris'teki Calouste Gulbenkian Kültür Merkezi ve Paris-Sorbonne Üniversitesine bagli Uygulamali Yüksek Araştirmalar Okulu'nun birlikte düzenledikleri bir kolokyumun ürünlerine dayali bu kitap bize şaşirtici bilgiler sunuyor. İstanbul'un fethinden, Lozan Antlaşmasi'na kadar, birden çok medeniyetin stratejik buluşma noktasinda yer alan Osmanli İmparatorlugu, Bati Avrupa için meydan okunacak başlica hedef konumundaydi. Avrupa kendini birkaç yüzyil boyunca Osmanli İmparatorlugu'nun aynasinda seyretti ve onunla rekabet halinde iken bile, siyasal ve askeri gücü, yönetiminin mükemmelligi, maddi kültürünün İnceligi karşisinda hayranligini gizleyemedi. Ama özümseme ile dişlama arasinda gidip gelen bu hayranlik, sonunda, onu yok etme ihtirasina yenik düştü. Peki, acaba bu gidişat tek yönlü müydü? Kuşkusuz Osmanli İmparatorlugu da Avrupa'ya yönelik fetih ve dize getirme ihtiraslarindan yoksun degildi. Osmanli İmparatorlugu ile Avrupali güçler arasinda yüzyillar boyunca sürmüş ilişkileri connected history (bagli tarihler) perspektifinden ele alan Harp ve Sulh; Avrupa ve Osmanlilar eski bilgilerimize nüansli yaklaşimlar getirmekle kalmiyor, yeni araştirmalarin sonuçlarini da gün işigina çikariyor; bu çerçevede her iki tarafta öbür tarafin nasil temsil edildigine dair imgelere ayricalikli bir yer açiliyor, yakinlaşma biçimlerine, temas mekanizma lan na ve bu temaslan kuran aracilara özel bir önem veriliyor. Kitap, Osmanli konusunda farkli disiplinlerde uzmanlaşmiş parlak bir araştirmacilar toplulugunu ve uluslararasi planda öne çikan Osmanli tarihi uzmanlarindan bazilarini bir araya getiriyor. Harp ve Sulh; Avrupa ve Osmanlilar ayrica, dişa açilma dinamigi çerçevesinde, belki de ilk kez, Türkiyeli okurlara İspanyol ve Portekizli araştirma cila nn çalişmalarini okuma imkânini vererek Akdeniz'in iki ucundaki tarihçilik anlayişlarini buluşturuyor.