Apartman

Apartmanlar, birçok ailenin bir arada yaşadigi konutlar olarak geleneksel Osmanli evinin gelişim süreci içinde ciddi bir kopuşun örnekleri olarak görülmüşlerdir. Gerçekten de bu konutlar, bahçe içinde ahşap konaklara ilk bakişta hiç benzemezler. Çok katlidirlar, sikişik kivnmli dar sokaklarda yükselirler, kimi zaman karanlik iç mekânlara sahiptirler, bahçeleri yoktur ama geniş teras çatilan vardir. Çogu sokaga veya caddeye yönlenmişrir, ama manzara imkâni varsa ondan da yararlanmayi ihmal etmezler. Bilinen ve çogu zaman kabul gören anlayişa göre ilk apartmanlar bati mimarisinden model transferi ile açiklanir ve geleneksel Osmanli konutundan da bu nedenle ayn tutulur. Ancak hiç kuşkusuz İstanbul'da konutlarda süregelen yaşam biçimlerini de sadece konaklar yansitmamaktadir. Birçok kültürün yüzyillarca bir arada yaşadigi bu şehirde çok zengin bîr konut birikimi oldugu açiktir. Aynca apartmanlarin ilk örneklerinin yapddigi 19. yüzyilin ikinci yarisinin, kent ve mekân algisinda degişimlerin yaşandigi, yaşam biçimlerinde ilginç dönüşümlerin izlendigi bir süreç oldugu düşünüldügünde, bu konut yapilarinin daha detayli bir incelemeyi hak ettigi ortadadir. Derin Öncel, Apartman'da Galata'da belirli bir alanda ve süreçte yapilan ilk örnekler olarak tanimladigi binalardan yola çikarak ve hiçbirini bulundugu "yer" ve dönemin dinamiklerinden ayri degerlendirme­yerek, bu "yeni" konut tipini tanimaya çalişiyor. Apartmanlarda süregelen yaşam biçimine Osmanli toplumunun nasil uyum sagladigini, bu yeni yaşam pratigine hangi süreçlerden geçilerek gelindigini sorguluyor. Genel kabullerin dişina çikarak apartmanlari Osmanli konut kültürünün gelişiminde önemli bir evrenin örnekleri olarak görüyor ve kisa bir zamanda İstanbul'un birçok mahallesinde inşa edilecek olan bu yapilar üzerine daha çok araştirma yapilmadan 20. yüzyil konutunun saglikli i ncel enemeyecegin i savunuyor. Derin öncel. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Universitesi'nde ögretim üyesi. 19. yüzyil Beyoglu bölgesi kent morfolojisi ve Osmanli konutu mekân organizasyonu üzerine makaleleri var.